Malta: minigids voor een geslaagde citytrip naar Valletta – met meer dan 14 (foto)tips die je niet mag missen

Valletta, de hoofdstad van Malta, is amper een zakdoek groot maar de stad maakt met een waaier aan uiteenlopende troeven ruimschoots goed aan het wat in oppervlakte mist. Wij gingen er citytrippen en dwaalden met een big smile door de nauwe straatjes van de stad, zo goed beviel het er ons. Immers, Valletta combineert cultuur, geschiedenis, ontspanning en gezelligheid naadloos met elkaar en kan bovendien rekenen op een zonnig klimaat. En dan hadden we het nog niet over de inwoners van Malta: levensgenieters en verrassend vooruitstrevend.

Hoewel ik de eilanden van Malta al een paar keer bezocht had, keek ik enorm hard uit naar deze trip: Valletta was geen onbekende voor mij maar ik had er nog nooit effectief overnacht noch had ik de stad ’s avonds meegemaakt. Voor Jempi was het zijn eerste reis naar Malta, en ook hij was benieuwd of hij het eiland (en haar hoofdstad) net zo charmant zou vinden als ik. Het compacte Valletta is in elk geval de ideale uitvalsbasis voor een eerste kennismaking met Malta. In veel opzichten is het één van de meest unieke steden van Europa, en dat is altijd meegenomen voor wie op zoek is naar een bijzondere citytrip.

Valletta, een hoofdstad in zakformaat

Malta, het Mediterrane eilandstaatje gelegen ten zuiden van Sicilië, behoort de kleinste landen van Europa en logischerwijze is ook Valletta een hoofdstad in zakformaat; met amper 7.000 inwoners en een oppervlakte van 55 hectare (1 kilometer op 600 meter) is Valletta een echte Lilliputter onder de Europese hoofdsteden. Maar vergis je niet: de stad kan uitpakken met een bijzonder rijke geschiedenis (Valletta gaat er prat op één van de meest geconcentreerde historische sites ter wereld te zijn), de architectuur is er prachtige en het stadsleven bruisend.

Valletta werd in de 16de eeuw gesticht door de Kruisridders van de Orde van St. John en was bedoeld als toevluchtsoord voor de ridders die terugkeerden van de kruistochten. De kruisridders vonden dat Valletta a city built by gentlemen for gentlemen moest zijn, en in dat opzet zijn ze zeker geslaagd: de stad is een pareltje. Je struikelt er over grandioze paleizen en kerken, prachtige huizen met statige balkonnetjes en sfeervolle pleintjes. De stad is dan ook Unesco Word Heritage. Onnodig te vermelden dat je hier prachtige foto’s kunt nemen (hallo Instagramlikes!). Onze tips? Wij hebben er 14 verzameld die je absoluut niet mag missen.

1. De Upper Barrakka Gardens: het mooiste uitzicht van Malta

Bovenop de vestigingsmuren van Valletta bevinden zich de Upper Barrakka Gardens, de beroemde fraaie tuinen uit de 16de eeuw. Ooit was dit privégebied, bedoeld voor de ridders die hier even konden ontsnappen aan de hustle & bustle van de stad.

Vandaag zijn de tuinen toegankelijk voor iedereen. Hier kom je niet alleen om op een zitbankje even uit te puffen van je stadswandeling, maar ook om vanop het balkon één van de mooiste zichten van Malta te aanschouwen: het panoramisch zicht over The Grand Harbour en de Three Cities (de drie steden die recht tegenover Valletta gelegen zijn). 

Net onder de Upper Barrakka Gardens vind je de Saluting Battery, de kanonnen waarmee elke dag om 12u en 16u ceremoniële kanonschoten gelost worden. Ooit bedoeld om een bezoekende vloot  welkom te heten met een een aantal salutschoten, vandaag leuk voor een fotootje.

Tip: de Hastings Gardens, gelegen onder de Upper Gardens, zijn iets minder bekend maar minstens even mooi, en iets rustiger.

2. Verdwalen door de straatjes van Valletta

Nu ja, ‘verdwalen’ is veel gezegd. De stad is zo klein en logisch opgebouwd dat het bijna onmogelijk is om er effectief het noorden kwijt te raken. Valletta werd gebouwd op een schiereiland waardoor je op bepaalde plaatsen in de stad vrij zicht op de zee hebt: zowel links als rechts zie je een streepje water. Het stratenplan van Valletta is enorm gestructureerd, met rechte straten die aan elkaar evenwijdig zijn. In feite zijn er niet meer dan drie hoofdstraten met vele zijstraatjes (waarvan sommige enorm heuvelachtig en van trappen voorzien). 

De stad is niet historisch gegroeid maar werd vooraf gepland en gebouw met als doel een hoofdstad te worden. Architect Francesco Laparelli (de pauselijke architect in de 16de eeuw) had het stratenplan zo ontworpen dat de wind er vrij spel kon hebben en dat er veel schaduw zou zijn, om het tijdens de hete zomermaanden voor de bewoners toch nog een beetje draaglijk te maken. Op 28 maart 1566 werd de eerste steen gelegd door de grootmeester van de ridders, Jean de la Valette, naar wie de stad genoemd werd. Tien jaar later al was de bouw van stad al klaar.

Omdat Malta dicht bij Tunesië en Sicilië ligt en de Britten er jarenlang de plak zwaaiden, vind je er veel Italiaanse, Arabische en vooral Britse invloeden. Zo heten de hoofdstraten van Valletta  Old Bakery Street, Republic Street en Merchants’s Street en zijn er tal van winkels en cafés met Britse namen. Ook de typisch Britse rode telefooncellen en brievenbussen kleuren er mee het straatbeeld (al zal je deze in Engeland niet meer zien).

Tip: Sla tijdens je wandeling door Valletta de beroemde Strait Street (of Strada Stretta) niet over. Dit smalle straatje is de voormalige rosse buurt van Valletta en werd tijdens de 19de en tot midden de 20ste eeuw hoofdzakelijk bezocht door Britse en Amerikaanse militairen en matrozen van over heel de wereld. De obscure nachtclubs en bordelen van toen zijn ondertussen vervangen door hippe bars en moderne restaurants, al klinkt er nog steeds live muziek uit de vele cafés. Eén van de leukste en hipste plaatsen van de stad.

Tip: kijk ook eens naar boven. Typisch voor Valletta zijn immers de vele balkons die de huizen en palazzo’s sieren. Sommige balkons zijn weelderig versierd met allerhande tierlantijntjes, andere ogen eerder sober maar kregen wel een kleurrijk laagje verf.

De meeste balkons stammen uit de 17de en 18de eeuw, toen iedereen dol was op barokke architectuur en een beetje balkon daarbij een must was. Een balkon was ook statussymbool: hoe rijker je was, hoe uitbundiger het balkon aan je huis. Verder waren de balkons ook bijzonder handig om de rest van de straat in het oog te houden, zonder dat iemand je opmerkte.

3. De Sint-Janscokathedraal: bescheiden én extravagant

De Sint-Janscokathedraal is beslist één van de hoogtepunten van Valletta en absoluut een must see. De kathedraal werd in de 16de eeuw gebouwd in opdracht van de ridders van Malta en is een straf staaltje van pronkerige hoogbarok, al zou je dat aan de sobere buitenkant nooit kunnen vermoeden.

De Sint-Janscokathedraal wordt beschouwd als één van mooiste kathedralen ter wereld en de pracht en praal is overdonderend, je weet eigenlijk niet goed waar je eerst moet kijken, het is bij momenten al goud wat blinkt.

Opvallend is ook de vloer, een puzzel van 375 marmeren graftombes waarin ridders begraven liggen. Van op het balkon achteraan de kathedraal heb je overigens een mooi zicht over de kathedraal, zeker even die trappen op dus.

De grootste bezienswaardigheid van de kathedraal is het wereldberoemde meesterwerk ‘De onthoofding van Johannes de Doper’ van Caravaggio, die een tijdlang in Valletta woonde. Het is het belangrijkste kunstwerk van Malta en beslist indrukwekkend om met eigen ogen te aanschouwen.

Tip: vanaf 2020 zal er nog meer te zien zijn in en rond de kathedraal, want dan heropent het vernieuwde Cathedraal Museum.

4. Het Paleis van de Grootmeesters

Een ander verplicht nummertje in Valletta is het Paleis van de Grootmeesters. Hier woonde in vroegere tijden de grootmeester van de ridderorde, vandaag ontvangt de president van Malta er zijn gasten. Ben je geïnteresseerd in geschiedenis, ridders en barrok, neem dan gerust een paar uur de tijd om hier rond te dwalen, er is heel wat te zien. Je kunt je er vergapen aan de rijkelijk versierde kamers (we zeiden het al: het is in Valletta al barok wat de klok slaat) of één van de tijdelijke tentoonstelling bezoeken. Verder is ook de wapenkamer (met een schat een harnassen en wapens van ridders) zeker de moeite van het bezoeken waard.

5. Op huisbezoek bij een adelijke familie: Casa Rocca Piccola

Heb je de St-Janscocathedraal en het Paleis van de Grootmeester al achter de kiezen en wil je wel eens wat anders dan ridders en grootmeesters, dan is een bezoek aan Casa Rocca Piccola een leuke afwisseling. Dit stadspaleis uit de 16de eeuw is nog steeds in handen van een adelijke familie, een groot deel van hun (privé)vertrekken mag je zomaar bezoeken.

Er valt heel wat te bekijken en hoewel veel van de kamers volgestouwd zijn met ‘adelijke bric-à-brac’, is het heel erg leuk om eens rond te neuzen in het leven van de adel. Het paleisje staat volgepropt met snuisterijen en persoonlijke foto’s van de familie. Met een beetje geluk ontmoet je zelfs de adelijke heer des huizes. Tijdens ons bezoek kwam de markies vlug even hello zeggen, maar tijdens mijn vorige bezoek speelde hij zelf voor gids en dan krijg je echt een (vrolijke) inkijk in het rijke (maar niet altijd fortuinlijke) leven van de adel.

6. Het moderne parlementsgebouw

Tijdens een wandeling door Valletta lijkt het wel alsof de stad alleen maar uit historische gebouwen en barokke kunst bestaat, maar Valletta beschikt wel degelijk over moderne gebouwen, al zijn dat er niet zo heel veel. Het nieuwe parlementsgebouw is in elk geval een mooi voorbeeld van moderne architectuur op Maltese wijze. Vroeger huisde het parlement in het Paleis van de Grootmeester, maar die locatie wordt nu enkel gebruikt voor ceremoniële doeleinden. Werken doen de parlementariërs tegenwoordig in een strak en hoekig gebouw, afgewerkt in 2014 en ontworpen door de beroemde Italiaanse architect Renzo Piano.

Ondanks de strake lijnen en scherpe kantjes past het nieuwe parlementsgebouw bijzonder goed in het straatbeeld van Valletta, en dat heeft alles te maken met de kleur van de gebruikte stenen: zandsteen, net als de rest van de gebouwen in de stad. Architect Piano gaf overigens ook de oude stadspoorten en het Operahuis een update, waardoor Valletta nu ook wat moderner lijkt. Al is niet iedereen daar zo gelukkig mee: de moderne architectuur zorgt voor controverse. Sommigen vergelijken het nieuwe parlement met een kaasrasp, anderen vinden het dan weer geweldig. In elk geval heeft iedereen wel een mening over hoe het nu verder moet met die vreemde moderne gebouwen in de oude stad.

7. De Siege Bell: ter nagedachtenis van de slachtoffers

We botsten er tijdens een avondlijke wandeling eigenlijk toevallig op: de Siege Bell, een gigantische klok die elke dag om 12 uur geluid wordt ter nagedachtenis van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Valletta (en de rest van Malta) werd tijdens WOII flink gebombardeerd en hele gebouwen en straten lagen compleet in puin. Verrassend is dus dat veel van de oude huizen en paleizen in Valletta niet eens zo heel oud blijken te zijn.  Na de oorlog werd een groot deel  van de stad zorgvuldig opnieuw opgebouwd. Dankzij het gebruik van zandsteen (met de typische gele, verweerde kleur) krijg je evenwel al vlug de indruk dat alles in de stad stokoud is en dat er van bombardementen nooit sprake was.

Hoe dan ook: ook al heeft het eiland zich uitstekend hersteld na de gruwel van WOII, toch vergeet het eiland niet hoe zwaar de bevolking het te verduren had tijdens die duistere periode. De Siege Bell is alvast een mooi eerbetoon aan de slachtoffers die toen vielen. Ook het War Museum naast het Fort St. Elmo en de Lascaris War Rooms met ondergrondse tunnels herinnert aan die donkere periode.

8. Het charmante Teatru Manoel 

Het stond niet op ons to visit-lijstje maar tijdens een wandeling door de oude stad passeerden we er toevallig langs en mochten we er zelf even binnen kijken: het Manoel Theater, of Teatru Manoel. Het is onvoorstelbaar dat achter een erg sobere gevel zo’n pareltje van een theaterzaal schuilgaat.

Het Teatru Manoel is één van de oudste theaters van Europa en werd in 1793 gebouwd. Er is ruimte voor 623 bezoekers en die komen er vooral om van klassieke muziekvoorstellingen te genieten. En leuk: er staan ook voorstellingen voor baby’s en peuters op de agenda. Bij het theater hoort ook een museum en je kunt er een rondleiding krijgen.

9. Naar de Three Cities

Vanop de Upper Barrakka Gardens heb je er een fenomenaal zicht op: de Three Cities, drie fotogenieke middeleeuwse stadjes gesticht door de Ridders van Malta. Verwarrend is misschien dat ze twee namen hebben: Birgu (Vittoriosa), Senglea (Isla) en Bormla (Cospicua). Vittoriosa is de oudste van de drie en absoluut een aanrader om er een dagje door te brengen.

De drie steden zijn heel wat minder druk dan Valletta, maar de sfeer is er daarom zeker niet minder. Je vindt er een aantal belangrijke bezienswaardigheden (zoals het indrukwekkende Fort Saint Angelo) maar de stad is ook interessant vanwege de trendy restaurantjes en hippe wijnbars. Heerlijk om hier zomaar wat rond te kuieren. 

Tip: met de ferry (aan de kade bij de haven) vaar je op een tiental minuten van Valletta naar de overkant van de Grand Harbour, maar leuker is om dat te doen met een traditionele Dghajsa, een traditioneel Maltees bootje dat een beetje op een Venetiaanse gondel lijkt. Een overzetje kost 2 euro per persoon en is een echte aanrader, ook omdat je dan eens een ander zicht hebt op Valletta. Je kunt een bootje ook boeken voor een uitgebreide tour rond de haven.

10. Een historisch kopje koffie bij Caffe Cordina

Valletta kent geen tekort aan toffe adresjes waar je de lekkere keuken van Malta kunt ontdekken. Ben je op zoek naar een gezellige plek voor een kop koffie en gebak, spring dan eens binnen bij Caffe Cordina. Deze legendarische koffiezaak is gelegen aan Republic Square is zowel bij toeristen als locals bijzonder populair. Caffe Cordina bestaat al sinds 1837 en dat merk je aan het historisch interieur en het mooie gewelfde plafond. Op de kaart: een hele reeks Maltese zoetigheden en lekker ijs. Binnen is het vaak heel druk maar buiten is een aangenaam terras waar het aangenaam verpozen is in de lommerd.

11. Het adresje voor foodies: de Foodhall

Is Caffe Cordina een historisch instituut voor lekkerbekken, dan is de gerenoveerde Is-Suq tal Belt, – ofte de Valletta Indoor Market – de nieuwe place to be voor hippe foodies. Het gebouw dateert uit de 19de eeuw en was toen al een indoor markt, maar dankzij jarenlange leegstand en verwaarlozing stond het er wat verkommerd bij. Naar aanleiding van Valletta’s jaar als Culturele Hoofdstad van Europa werd het volledig gerenoveerd en vind een moderne en trendy foodhall er nu onderdak.

De kraampjes in de foodhall bieden een breed scala een verschillende smaken van over heel de wereld. Beneden werd de chique supermarkt Arkadia ondergebracht.

12. Waar is dat feestje?

Wij waren in Valletta om het event Pageant of the Seas mee te maken, een groots opgezet spektakel op het water met veel boten, shows en vuurwerk. Absoluut zalig om mee te maken: de hele stad vierde mee en de locatie (aan de Grand Harbour) was fenomenaal. Pageant of the Seas was onderdeel van het Cultureel Jaar en of er jaarlijks vervolg komt, was niet helemaal duidelijk. Wij hopen in elk geval van wel.

Feit is dat er in Valletta (en in Malta bij uitbreiding) altijd wel één of ander niet te missen feestje of event op de agenda staat. Zo is er het bekende en spectaculaire Internationale Vuurwerkfestival, Malta Fashion Week, het culturele festival Notte Bianca en nog veel meer. Een agenda van alle belangrijke events kun je hier raadplegen.

Tip: wil het net lukken dat er geen feestje aan de gang is tijdens je verblijf in Valletta en je wil het nachtleven induiken? Dan vind je in Strait Street en Bridge Bar de ambiance die je zoekt.

13. Slapen in hippe boetiekhotels

Valletta is niet groot en grote hotelketens vind je eerder buiten de hoofdstad; slapen in de stad zelf doe je er in één van de vele boektiekhotelletjes die zowel modern als authentiek ogen. Wij sliepen in de Saint John, een luxe boetiekhotel met een urban feel, ondergebracht in een 19de eeuws herenhuis.  Het hotel ligt in hartje Valletta en alle bezienswaardigheden zijn vlakbij.

14. Andere dingen om te doen in en rond Valletta

In de voetstappen van Hollywoodsterren

Veel kans dat je op Malta één of andere Hollywoodster of bekende filmregisseur tegen het lijf loopt want het eilandje is eigenlijk een soort Hollywood in het klein waar al flink wat blockbusters ingeblikt werden. Troy, Assassins Greed, Gladiator, World War Z… noem maar op. Ook Game of Thrones werd hier gedeeltelijk gedraaid. Filmliefhebbers kunnen in Valletta een uitgebreide filmtour boeken die je langs alle bekende filmlocaties van de stad brengt. Veel kans trouwens dat je gids zelf in één of andere film als figurant meespeelde.

Onderduiken in de Lascaris War Rooms

Valletta kent tal van interessante musea en historische sites waar je ettelijke uren mee zoet bent, maar de indrukwekkende Lascaris War Rooms zijn wel heel bijzonder. Dit ondergronds complex van kamers en tunnels uit de Tweede Wereldoorlog werd gebouwd in opdracht van de Britten in 1940. Na de oorlog was het het hoofdkwartier voor van de middellandse zeevloot van de Royal Navy, en vanaf 1967 gebruikte de NAVO dit complex 10 jaargang als hoofdkwartier om duikboten onderscheppen.

De Mdina bezoeken

Deze middeleeuwse stad wordt ook wel ‘de stille stad‘ en was tot het jaar 1530 de hoofdstad van Malta. Het is een aardig stadje met heel veel charmante plekjes. Mdina ligt op ongeveer 10 kilometer van Valletta.

Malta kort

• Met het vliegtuig doe je er ongeveer drie uur over (van Zaventem naar Malta International Airport in Cudja, nabij Valletta).
• Malta kent twee officiële talen: Maltees en Engels
• Een citytrip naar Valletta is het hele jaar door mogelijk, al kan het er tijdens de zomer erg warm zijn. De lente en de herfst zijn ideaal wat temperatuur betreft. Malta kent zachte winters, het regent dan wel wat vaker maar op zonnige dagen kan je er gerust in T-shirt rondlopen. De eindejaarsperiode is er overigens bijzonder sfeervol dankzij de prachtige versieringen en vele kerstevents.
• Malta heeft een vooruitstrevend beleid op het gebied van LGBTQ+-rechten en wordt vaak beschouwd als een van de meest LGBTQ+-vriendelijke landen in Europa.

Malta is a symphony of history, where ancient stones whisper tales of triumph and turmoil, and the sea embraces the island with a love that is both gentle and fierce.

Malcolm Galea, Maltese toneelschrijver, scenarioschrijver en acteur

Locatie

Malta is een eilandnatie in de Middellandse Zee en bestaat uit een archipel van drie bewoonde eilanden: Malta, Gozo en Comino. Het land heeft een totale oppervlakte van ongeveer 316 vierkante kilometer.

• Meer weten over Malta en Valletta? Surf naar www.visitmalta.com