La Tomatina de Buñol: alle tips & tricks om het grootste tomatengevecht ter wereld te overleven

Het Spaanse La Tomatina, bekend als het grootste tomatengevecht ter wereld, trekt jaarlijks duizenden deelnemers. Lijkt het je ook wat om eens gek te doen en tomaten in het rond te smijten, lees dan vlug verder: vorig jaar waren wij er namelijk zelf bij en dat was één groot feest. In deze post vertellen we je alles wat moet weten over dit festival, hoe je het tomatengevecht zonder kleerscheuren kunt overleven en vooral: hoe je van La Tomatina één van de leukste feestjes ooit kunt maken.

Wat is La Tomatina?

Eén keer per jaar, in augustus, vormt het anders zo slaperige Spaanse dorpje Bunol het decor voor een mega-tomatengevecht waarbij locals en bezoekers van over heel de wereld elkaar bekogelen met zo’n 150.000 kilo tomaten. Het gevecht duurt maar een uur maar dat is voldoende om de nauwe straatjes van Bunol van boven tot onder met tomaten te besmeuren. En geloof ons, wij hebben ons temidden het gewoel gewaagd en er bleef geen plekje op ons lijf tomatenvrij.

Is dat geen voedselverspilling?

Tijdens La Tomatina in Spanje werpen duizenden mensen zich in de strijd om elkaar zo veel mogelijk te raken met tomaten. We horen sommige mensen al verontwaardig roepen: “Wat een voedselverspilling!” Wees gerust: de duizenden kilo’s tomaten die aangevoerd worden voor dit festijn zijn rot en niet voor consumptie geschikt. De dag voor het festival mochten wij de tomaten even gaan inspecteren en geloof ons: er staat schimmel op en ze stinken behoorlijk. Noem La Tomatina dus gerust het smerigste festival ter wereld.

Waar moet je zijn en wanneer?

De laatste woensdag van augustus, in het kleine stadje Bunol, op 40 kilometer van Valencia.

Waar moet je slapen?

Wil je aan het festival deelnemen, dan kun je best in Valencia verblijven  en de dag van het festival naar Bunol afzakken. Immers, slaapplaatsen in Bunol zijn eerder beperkt, en Valencia is een bijzonder leuke stad, de keuze is vlug gemaakt.

Hoe geraak je er?

Wij verbleven in Valencia en reden met de huurwagen naar Bunol. Je kunt Bunol ook met het openbaar vervoer bereiken (maar dat lijkt ons minder handig, je ziet er écht niet uit na het tomatengevecht) of je kunt via gespecialiseerde reisbureaus een all-in trip naar het festival boeken.

Zorg dat je er vroeg bij bent

Kom je met de (huur)wagen, zorg dan dat je al vroeg in de ochtend een plekje in het centrum van Bunol gevonden hebt (de ‘tomatenroute’ is dan al afgesloten, je kunt er heus niet per ongeluk parkeren en het gevaar lopen je auto onder de tomaten terug te vinden).  Het stadscentrum wordt vanaf 7 uur ’s morgens afgesloten voor het verkeer. Er zijn wel speciale parkeerruimtes buiten de stad beschikbaar, maar dat is een eindje stappen.

Hoe geraak je aan tickets?

Een paar jaar geleden kwamen zo’n 50.000 mensen op het festival af, en dat kon het kleine Bunol nauwelijks aan. Het maximum aantal deelnemers wordt daarom beperkt tot 22.000. Tickets kun je hier kopen. Boek je de all-in trip via het reisbureau, dan zit je ticket inbegrepen in de prijs.

Draag oude kleren

Een beetje een overbodige tip: wees er maar zeker van dat je je kleren achteraf in bij de vuilnis kunt zetten. Alles wat je aan hebt kleurt rood/roze en stinkt. Gewoon een oud shirt en short, meer moet dat niet zijn. Sierraden en horloges laat je ook maar beter thuis, of wat dacht je? De traditie wil dat je een wit shirt draagt (want dat kleurt naderhand mooi roze), maar veel deelnemers dossen zich ook uit in een gek pak.

Kies voor goede schoenen

En dan bedoelen we: geen flipflops. Bedenk dat je door de tomatensmurrie moet waden en dan is het makkelijk uitglijden met flipflops aan de voeten. Oude sneakers bijvoorbeeld zijn een goede optie. Zelf droegen wij onze oude vertrouwde Teva’s en daar hadden we eerst wel wat onze bedenkingen bij. Immers: je gaat je in het grootste tomatengevecht ter wereld storten. Je zal je met duizenden anderen door een smal straatje in een klein Spaans dorpje wurmen. Zeker weten dat er een paar van die duizend ook wel eens per ongeluk op je voeten trappen…. Maar toegegeven: we hadden geluk en al bij al viel het goed mee met dat voetjestrappelen. We hebben er inderdaad een paar stappers moeten incasseren, maar dat was niets vergeleken met de tomaten die we naar ons hoofd geslingerd kregen.

Neem alleen de basics mee

Rugzak met vanalles en nog wat erin? Laat die maar thuis. Ten eerste omdat je sowieso van kop tot teen onder de smurrie terecht komt, en ten tweede omdat de security nogal streng is. Geen selfiesticks (er geldt een strikte no selfiestick-regel), geen harde voorwerpen, geen flessen… eigenlijk mag je bijna niet meenemen. niets eigenlijk. Doe je dat toch dan moet je je spullen ofwel in dure lockers stoppen, ofwel neemt de security de helft van wat je meehad af. Of je kunt natuurlijk zoals wij doen en voor het absolute minimum gaan: wat geld en ID in een (waterdicht) hoesje en that’s it.

Wat met fotomateriaal?

Een waterdicht toestelletje of een actioncam is de beste optie. Je kunt je smartphone meenemen, maar zorg er dan voor dat die in een kwaliteitsvol en betrouwbaar hoesje zit. Zelf waren we met een aantal mensen die elk foto’s en filmpjes maakten vanuit verschillende standpunten. Mijn actioncam droeg ik met een riempje op de borst, heb je makkelijk je handen vrij om tomaten te gooien.

Wat gebeurt er de dag zelf?

Het tomatengevecht start officieel om 11 uur ’s morgens maar al vanaf 8 uur stromen de straatjes van Bunol vol deelnemers. De route waarop het tomatengevecht plaatsvind, is afgesloten: je komt er alleen in met een geldig ticket.

Als je er al ’s morgens vroeg moet zijn maar het tomatengevecht begint pas om 11 uur, wat moet je dan doen al die tijd?

Makkelijk: iets drinken, iets eten, verbroederen met de andere deelnemers, zien hoe de inwoners van Bunol lastminute nog hun gevels afdekt met plastic, een praatje slaan met de locals… Deelnemers komen van over heel de wereld, en het is makkelijk om even kennis te maken: iedereen is dolenthousiast over wat komen zal.

Trouwens: nog voor het tomatengevecht losbarst, wordt er al duchtig met emmers water gegooid en vinden locals het leuk de tuinslang op zoveel mogelijk deelnemers te richten. Voor je het weet loop je er verzopen bij, en dan moet het échte feest nog beginnen.

Verder is er ook nog iets met een ham; bovenop een met zeep ingesmeerde paal hangt een ham. Bedoeling is dat je de ham probeert te pakken, maar via zo’n glibberige paal is dat natuurlijk onbegonnen werk. Toch zijn er tal van liefhebbers die de uitdaging aangaan en de paal opklimmen. Onder luide aanmoedigingen van het publiek natuurlijk. Leuk om naar te kijken, onmogelijk om zelf te proberen.

En het gevecht zelf?

Om 11 uur klinkt het startschot en rijden de trucks volgeladen met tomaten toeterend het dorp binnen. De tomaten worden vanop de truck het publiek in gegooid en de chaos kan beginnen. Verwacht je aan een hoop gewoel en geschreeuw, lawaai en opwinden en vooral: een spervuur van tomaten. Geloof ons: wij zaten midden in het gevecht in tijdens het heetst van de strijd weet je niet wat voor of achter en onder of boven is; alles is één en al chaos, en tomaat natuurlijk.

Wat daarna?

La Tomatina duurt maar een uurtje en zodra het tweede schot weerklinkt, mag er niet meer gegooid worden. Meteen na het sein dat het gevecht afgelopen is, worden de straten schoongespoten en kun je bekomen van alle emoties.

Neem een extra set kleren mee

Ja, er zijn douches (in openlucht) aanwezig of je kunt een duik in de rivier nemen, maar verwacht niet dat je daar helemaal spik en span uit komt. Goed om de ergste schade af te spoelen, meer is het niet. Je kleren zijn onherroepelijk verloren. Neem in de wagen (of de bus) propere kleren mee, zo kun je je op z’n minst droge (en niet stinkende) kleren aantrekken. Ideaal om achteraf nog een lekkere paella te eten in Bunol (neen, geen pasta met tomatensaus, dat heb je dan wel al gezien…). Nog even meegeven dat er geen kleedhokjes of whatever zijn. Omkleden doe je gewoon en plein publiek. Dus neem iets mee dat handig is om aan te trekken temidden een nieuwsgierige menigte. 

Vergeet je duikbril (niet)

Een tomaat in je ogen krijgen, we hebben het kunnen vermijden want het lijkt ons geen pretje. Veel mensen investeren daarom in een duikbril en ook wij liepen met een mooi exemplaar rond. Maar of dat nu echt zo’n goed idee was?… Zodra het gevecht begonnen was, zag ik eigenlijk geen steek meer door de bril vanwege al het tomatensap. Ik heb hem meer af gehad dan op. Locals vertelden overigens ook dat je beter een groter model duikbril draagt; de kleinere kunnen bij een goed gemikte tomaat je oogkas behoorlijk pijn doen.

Overigens: een zonnebril (of een gewone bril) zet je dus écht beter niet op, ben je gegarandeerd kwijt in het gewoel.

Kies een goede plek

We schreven het al: duizenden mensen op elkaar gepakt in een nauw straatje, het kan nogal beangstigend en claustrofobisch zijn, vooral als er dan nog eens een truck gevuld met tomaten door moet. Wil je een ‘ontsnappingsroute’ hebben, bedenk dan op voorhand waar je wil staan. In het midden, bij de ham, is het bijzonder druk, een beetje verder – naar het begin van de route toe – vind je zijstraatjes die weliswaar afgesloten zijn maar waar je toch nog plaats genoeg hebt om in het heetst van de strijd even uit te blazen. Zelf stond ik vlak bij een fonteintje, handig om nu en dan vlug vlug mijn duikbril en camera even schoon te spoelen.

De regels

• La Tomatina lijkt één en al chaos en dat is het ook. Maar toch zijn er een aantal regels. Zo is het verboden met tomaten te gooien voor het startschot om 11 uur klinkt (wat overigens moeilijk is aangezien er dan nog geen tomaten te vinden zijn) en na het tweede shot een uur later.
• Scheur niemands kleren stuk, ook de jouwe niet. Nu heb ik eerlijk gezegd niemand gezien die zich de kleren van het lijf scheurde (of van een ander lijf), maar het schijnt wel te gebeuren.
• Plet een tomaat voor je die gooit. In principe moet je eerst een tomaat fijn pletten voor je die naar iemand gooit. Nu heb ik zelf ontelbare ongeplette tomaten moeten incasseren; je mag er dus gerust van uitgaan dat deze regel amper opgevolgd wordt. En geloof ons: zo’n tomaat tegen je hoofd krijgen, dat doet behoorlijk pijn, ook al zijn de tomaten rot en dus al wat zachter.

Maar vooral: geniet ervan!

Eerlijk: La Tomatina vond ik zowel een beetje akelig als geweldig. Akelig vanwege de massa, het gewoel, het drummen, de tomaten die toch verrassend veel pijn deden als je zo goed gemikt tegen je hoofd krijgt. En geweldig omdat het een ervaring was om nooit te vergeten: het verbroederen met andere mensen, de waanzin om met tomaten te gooien, het uitglijden over de tomaten en weer rechtop staan, de onzin van het hele gebeuren, het plezier maken met de locals, het even ongestoord gek doen… Ons advies: ga ook eens met tomaten gooien op La Tomatina, wedden dat je er jaren later nog over praat?

• Check out de blogposts van  Dichtbij & Ver Weg, Trvlmrk en Travel Around With Me voor meer posts over La Tomatina.
• Tijdens La Tomatina verbleven wij in Valencia, een geweldige stad om enkele dagen te verblijven en de ideale uitvalsbasis voor het tomatenfestival. Na La Tomatina gingen we roadtrippen langs  de Costa Blanca. Onze uitvalsbasis hiervoor was de villa Ambolo Costa Blanca, te huur bij Belvilla Vakantiehuizen. Informatie over Spanje en de Costa Blanca kun je hier vinden.
• Voor de roadtrip zelf vertrouwden we op een huurwagen van Sunny Cars. Handig is dat ze auto’s verhuren met een all-inclusive pakket, zo hoef je je nergens zorgen over maken.
• Meer informatie over La Tomatina kun je hier vinden.